Bốc bát hương tỉa chân nhang cuối năm (1)
Ai cũng có thể bốc được bát hương nhưng sẽ là tốt nhất nếu đó là người trong gia đình, có thể là vợ, chồng hay bố mẹ, ông bà. Tuy nhiên, hiện nay không ít gia đình lên chùa nhờ chính các nhà sư hay một số pháp sư bốc cho. Dù là ai thì người bốc cũng phải là người thành tâm và khi bốc chân tay phải sạch sẽ.
Theo Đại đức Thích Tâm Kiên, Trụ trì chùa Một Cột (Ba Đình, Hà Nội), đối với người phương Đông nói chung, người Việt Nam nói riêng thì bát hương (hay bát nhang) là một vật linh thiêng dùng để thờ cúng trong mỗi gia đình. Đó là nơi con cháu hướng lòng tưởng nhớ đến ông bà, tổ tiên, các vị thần linh cai quản ở mảnh đất của gia đình... nhằm cầu mong sự an lành, bình yên.
Cá bước thực hiện như sau :
1. Chuẩn bị :
- Bát hương : Bát hương có thể bằng gốm, sứ hoặc chất liệu với mẫu mã, kiểu dáng, màu sắc khác nhau. Số lượng tùy ý gia chủ
- Giấy dị hiệu : Ghi tên người được thờ
- Cốt thất bảo : vàng, bạc, hồng ngọc (ru bi), ngọc trai (xà cừ), mã não, thạch anh, xích châu (san hô đỏ) dùng làm cốt bát nhang có ý nghĩa làm cho pháp khí phong thủy và bát hương khi thờ cung được linh ứng, linh thiêng và gia đạo hưng thịnh. Nên dùng thất bảo làm từ những vật quý thật.
- Tro nếp :
- Gói thạch anh ngũ sắc, Giấy trang kim, chỉ ngũ sắc, gừng, rượu trắng, gói ngũ vị hương, trầm hương, các dụng cụ cần thiết khác như thau, chậu, ...
- Sắm đồ lễ (Được trình bày ở cuối bài)
2.Bốc bát nhang ở đâu ? Ai là người bốc ? : Thông thường chúng ta có ba cách để bốc bát hương như sau:
- Bốc bát hương, Bốc bát nhang tại chùa
- Nhờ thầy cúng có chuyên môn, mát tay, tâm thiện để bốc bát hương
- Tự bốc bát hương, bát nhang
Đại đức Kiên cũng cho hay, ai cũng có thể bốc được bát hương nhưng sẽ là tốt nhất nếu đó là người trong gia đình, có thể là vợ hoặc chồng hay bố mẹ, ông bà. Tuy nhiên, hiện nay, do một số điều kiện nên không ít gia đình lên chùa nhờ chính các nhà sư hay một số pháp sư bốc cho. Dù là ai thì người bốc cũng phải là người thành tâm và khi bốc chân tay phải sạch sẽ. Có người cẩn thận còn phải tắm rửa sau đó, rửa bằng nước gừng để tẩy uế tạp.
3. Các bước thực hiện
3.1. Bát hương: Sau khi mua bát hương về cần phải lau rửa sạch. Có thể dùng gừng giã nhỏ cho và rượu trắng hoặc cho vào nước rồi đun sôi lên để lau rửa bát hương. Dùng khăn sạch nhúng vào đó và lau bát hương để tẩy trừ đi những uế tạp ở bát hương. Lau xong để ráo nước hoặc dùng khăn khô khác lau lại cho khô ráo.
3.2. Việc chuẩn bị tro: Đối với tro, trước đây, các cụ thường chọn loại rơm nếp, được cắt và làm sạch, phơi khô, để riêng. Trước khi đốt thành tro thì dùng nước hoặc rượu gừng vẩy lên rơm để tẩy uế. Còn hiện nay, loại tro này được bán ngay tại các cửa hàng mã.
3.3. Giấy dị Hiệu : Tờ này thường in giấy vàng, chữ đỏ, kèm theo bát hương. Tên người được thờ được viết dọc vào ô trống ở giữa.
+ Nếu gia chủ thờ thần linh thổ công, long mạch thì ghi như sau: PHỤNG THỜ: THÀNH HOÀNG BẢN THỔ THẦN LINH THỔ ĐỊA CHI TÔN THẦN
+ Nếu thờ gia tiên thì gia chủ ghi như sau: PHỤNG THỜ: ĐẠI NỘI TỔ TIÊN DÒNG HỌ ... CHƯ VỊ CHÂN LINH
+ Nếu gia chủ thờ bà cô, ông mãnh (tức thờ những người chết trẻ trong dòng họ) ghi: PHỤNG THỜ: BÀ CÔ ÔNG MÃNH DÒNG HỌ ... CHÂN LINH VỊ TIỀN
+ Nếu gia chủ thờ thần tài, thổ địa thì ghi như sau: PHỤNG THỜ: THẦN TÀI THỔ ĐỊA CHƯ VỊ CHÂN LINH
+ Nếu một bát hương thờ nhiều người thì ghi chung vào một tờ hiệu hoặc ghi thêm một tờ hiệu khác đều được.
3.4. Thất bảo của nhà Phật bao gồm: vàng, bạc, mã não, ngọc (hồng ngọc, ngọc lưu li), xà cừ, san hô... Tối thiểu có ba thứ là vàng, bạc, ngọc. Thất bảo được gói trong giấy dị hiệu
3.5.Giấy trang kim : Giấy trang kim là lớp gói bên ngoài của dị hiệu và thất bảo
Lưu ý không nên cho các loại giấy trang kim, thất bảo, đồ giả bán sẵn ở các hàng mã. Cũng không nên cho bùa chú. Trước khi bốc bát nhang cần phải rửa tay chân sạch sẽ.
4. Qui trình bốc bát nhang
- Đặt bộ DỊ HIỆU đã gói xuống dưới đáy bát hương.
- Khi bốc bát hương thì bốc lần lượt từng nắm tro đặt vào. Để cho yên tâm, nhà chùa thường khuyên đếm theo số sinh như "sinh, lão, bệnh, tử". Lần lượt đếm và bốc tro đến khi gần đầy miệng bát. Thông thường, khi đến nắm cuối cùng sẽ dừng lại ở số "sinh".
- Khi bốc nên bốc từng nắm cho vào đầy và lắc chứ không nên ấn hoặc nèn chặt.
- Trước khi bốc bát hương nào thì cũng phải khấn nhỏ là "Con ... (họ tên)... xin bốc bát hương cho thần linh (thần linh/gia tiên...)". Bốc xong để riêng từng vị trí, tránh nhầm lẫn.
- Thông thường, các gia đình thường bốc ba bát hương, thờ quan thần linh, gia tiên, bà cô hoặc ông mãnh. Còn đối với các cửa hàng, công ty thì bốc bát hương thần tài.
- Trong quá trình bốc, nếu sợ nhầm, có thể viết giấy dán bên ngoài, đến khi đưa lên ban thờ phải bỏ ra.
.
Chú ý: Trong quá trình bốc bát hương vừa kết hợp đọc văn khấn xin bốc bát hương, đưa lên những tâm nguyện sở cầu của bản thân và gia đình. Sau đó kết hợp đọc trú ngũ bộ thần trú xuyên suốt quá trình bốc bát hương, cách đọc như sau: (Um Ram, Um Si-Ram, Um Ma Ni Pad Mê Hum, Um Ca Lê Cun Lê Sờ Va Ha, Um B-Rum) Đọc xuyên suốt quá trình bốc bát hương. Sau cùng là đọc Kinh hay Chú Mật Tông để an vị bát nhang.
- Khi bốc tro vào bát hương đã xong, lau chùi bát hương sạch sẽ, đặt bát hương lên vị trí trang trọng rồi đặt nén hương trầm vào giữa bát hương sau đó châm lửa đốt hương. Khói hương trầm sẽ tỏa ngược và xông tẩy uế cho toàn bộ bát hương.
- Sau khi hương trầm cháy hết thì chuẩn bị sang nghi thức tiếp theo đặt bát hương lên ban thờ.
- Khi làm lần đầu, người bốc bát hương cắm cây chữ Thọ bằng đồng để thắp hương vòng; cắm 9 hay 3 cây nhang tùy bát của Phật hay các tầng khác.
5. Đặt bát hương lên ban thờ
- Bát hương đã bốc xong, gia chủ phải đặt nơi bàn thờ sạch sẽ, không nên để uế tạp.
- Lúc an vị cần đặt bát hương ngay ngắn sao cho mặt nguyệt (lưỡng nghi) nằm trên trục vuông góc với bàn thờ và theo hướng bàn thờ và bát nhang chính ở vị trí giữa (so với 2 cạnh bên bàn thờ). Bát hương thần linh ở giữa, bát hương bà cô ở tay trái từ trong nhìn ra, bát hương gia tiên bên tay phải.
- Bát hương bốc xong nên thắp hương liền trong vòng một tuần đầu. Cứ sáng dậy thắp một nén hương, đốt một ngọn nến nhỏ (hoặc đèn dầu), rót một chén nước sạch rồi cầu người được thờ về phù hộ cho. Tối lại thắp hương trước khi đi ngủ. Đồ lễ có hay không, nhiều hay ít không quan trọng, vấn đề là phải có tâm thành. Không cần thắp hương liên tục suốt ngày đêm, nếu để hương vòng thì mỗi sáng và tối vẫn phải thay nước và thắp một nén hương và lễ cầu một lần.
- Nếu là bàn thờ mới đặt lần đầu thì phải thắp hương 21 ngày đầu tiên như thế.
- Nếu bát hương bốc ở nhà thầy, hoặc ở chùa thì cần trịnh trọng rước bát hương về, không được xô bồ cẩu thả trong việc vận chuyển bát hương. Cần chọn ngày giờ đặt bàn thờ, nhưng không cần chọn ngày giờ bốc và đặt bát hương. Không nên tách ra quá nhiều bát hương sẽ vất vả mỗi khi thắp hương.
Lưu ý: Đối với lượt thắp nhang đầu tiên ngay sau khi bốc bát hương thì Đối với bát hương thờ thần dùng 5 nén nhang, còn bát hương thờ gia tiên thì sử dụng một lượt là 3 que nhang như vậy việc bốc bát hương đã hoàn tất.
6. Sử dụng bát hương :
- Mỗi khi cần phải sắp xếp lại ban thờ phải khấn vái, xin phép và chỉ được di chuyển bình hoa, chén nước, đỉnh đồng, đèn,... còn bát nhang, bài vị đã định vị thì không được xê dịch.
- Khi vệ sinh bát nhang, bài vị phải lấy tay giữ không cho xoay rồi lấy khăn sạch, ẩm, phun rượu cho pha gừng giã nhỏ, nước hoa lau cho sạch. Đồng thời, khi chân nhang quá nhiều cần rút bớt, nhớ để lại 5 chân. Những chân nhang đã nhổ cần rồi đốt. thả tro xuống sông suối.
- Bát nhang bỏ đi (ví dụ bát nhang của ban thờ vong) cần thả xuống sông suối (tốt nhất là đặt trên miếng xốp nổi), tránh vất nơi uế tạp.
7. Sắm lễ
Sắm lễ tùy tâm và tùy từng điều kiện của mỗi gia đình. Dưới đây chỉ là một gợi ý mâm lễ đầy đủ để tham khảo:
- 1 con gà lễ, 1 chân giò trước làm sạch luộc chín, một đĩa xôi trắng, 1 chai rượu trắng
- 5 quả trứng gà ta để sống, 2 lạng thịt vai để sống, lễ xong phải luộc chín luôn.
- 3 lá trầu + 3 quả cau, 3 chén trước, 5 quả tròn (Quả táo,... các loại quả có hình tròn), 9 bông hồng
- 1 đĩa gạo mối không trộn lẫn, 1 lạng chè ngon, 1 bao thuốc lá
- 1 đinh vàng hoa, 5 lễ vàng tiền, 1 bộ quần áo quan thần linh đỏ, hia, mũ, ngựa đỏ, kiếm trắng
- 1 mâm cơm canh không hành tỏi
8. Văn khấn bốc bát hương cho gia tiên
Nam mô a di đà phật, Nam mô a di đà phật, Nam mô a di đà phật! (3 lạy)
Con lạy chín phương trời mười phương chư phật, chư phật mười phương.
Con kính lạy các chư vị thần linh, hiển linh, hiển pháp, pháp thuật vô biên.
Hôm nay là ngày … tháng … năm … Tên con là ……………………. Ngụ tại ..................................
Hôm nay ngày lành tháng tốt, con xin quan thần linh, gia tiên nội ngoại, bà cô ông mãnh dòng họ (...) cho con được làm lễ bốc bát hương mới (thay bàn thờ mới) để thờ cúng gia tiên nội ngoại bà cô ông mãnh dòng họ (...) tại gia.
Con xin kính lạy các cụ tổ tiên nội ngoại, bà cô ông mãnh sống khôn thác thiêng, hôm nay con làm lễ bốc bát hương mới (thay bàn thờ mới) , kính xin các cụ chứng tâm chứng lễ về phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an. Con là người trần mắt thịt, con ăn chưa sạch, bạch chưa thông, còn nhiều lầm lỗi. Con xin gia tiên nội ngoại, bà cô, ông mãnh xá lầm lỗi cho con, phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được tâm cầu sở nguyện, như ý sở cầu.
Con Nam mô a di đà phật, Nam mô a di đà phật, Nam mô a di đà phật! (3 lạy)
(Cúng xong hương cháy hết đợt thứ nhất, sau khi thắp đợt thứ hai thì bắt đầu hóa vàng, tờ văn khấn. vãi gạo, muối ra trước ngõ ( vãi riêng từng thứ). Lúc tàn hết hương thì xin tạ lễ, đem thịt là trứng sống luộc chin)